Drugs en de menselijke conditie: waarom verlangen we naar een veranderde staat van zijn?

Disclaimer: de standpunten en meningen in dit artikel zijn die van de auteurs en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs het officiële beleid of standpunt van het Chemical Collective of aanverwante partijen.

Bewustzijnsverandering is natuurlijk en universeel onder mensen. We veranderen onze mentale toestanden al millennia lang door het gebruik van exogene chemicaliën. Zoals de filosoof David Blacker opmerkt in zijn nieuwste boek Dieper leren met psychedelica“Wij lijken wezens te zijn voor wie de onvervalste werkelijkheid nooit helemaal toereikend is geweest.” Wij zijn wezens die begiftigd zijn met deze (ogenschijnlijk) inherente behoefte “om de kwaliteiten van onze mentale ervaring te stimuleren of te kalmeren, ermee te spelen of volledig te veranderen,” zoals de journalist Michael Pollan het stelt in zijn boek Dit is jouw mening over planten.

Ononderbroken nuchterheid lijkt niet goed genoeg – niet plezierig, opwindend, nieuw, interessant of bevredigend genoeg. En dus hebben we allerlei natuurlijke op planten en paddenstoelen gebaseerde drugs ontdekt en gemanipuleerd om onze subjectieve ervaringen te veranderen, waardoor de realiteit plezieriger, opwindender, nieuw, interessanter en bevredigender wordt.

Dit wil niet zeggen dat onthouding van drugs niet wijdverbreid kan zijn in een cultuur en geen deel kan uitmaken van een gezond en bevredigend leven, zoals blijkt uit geheelonthouders of drugsvrije religieuze en spirituele gemeenschappen, evenals mensen die hun leven verbeteren na het stoppen met drugs. Maar dit ontkent niet de observatie dat er over het algemeen een menselijke neiging is om het bewustzijn te veranderen. Dit wordt gewoonlijk, gemakkelijk en betrouwbaar gedaan door het gebruik van krachtige psychoactieve drugs, maar zelfs degenen die zich onthouden van dergelijke verbindingen kunnen nog steeds kiezen voor mildere vormen van geestverruiming, die kunnen worden bereikt door cafeïne, lichaamsbeweging, meditatie, muziek, lucide dromen, adrenalinesporten en ademhalingsoefeningen.

Mensen zijn ook niet uniek in hun drang om drugs te gebruiken om het bewustzijn te veranderen. De psychofarmacoloog Ronald Siegel wijst erop in zijn boek Intoxicatie: de universele drang naar geestverruimende middelen dat “vergiftiging met plantaardige drugs en andere psychoactieve stoffen in bijna elke soort door de geschiedenis heen is voorgekomen. Er is een patroon van drugszoekend en drugsgebruikend gedrag dat consistent is door de tijd en soorten heen.” Hij geeft enkele voorbeelden:

Na het proeven van de verdovende nectar van bepaalde orchideeën, laten bijen zich tijdelijk verdovend op de grond vallen en gaan dan weer terug voor meer. Vogels eten zich vol met bedwelmende bessen en vliegen dan roekeloos weg. Katten snuffelen gretig aan aromatische 'plezier'-planten en spelen dan met denkbeeldige voorwerpen. Koeien die speciale onkruidsoorten afgrazen, zullen trillen, schudden en struikelend teruggaan naar de planten voor meer. Olifanten raken expres dronken van gefermenteerd fruit. Snacks van 'magische paddenstoelen' zorgen ervoor dat apen met hun hoofd op hun handen gaan zitten in een houding die doet denken aan Rodin's Denker…. Apen en bavianen, die onze smaak en temperament delen, leerden hallucinogenen en tabak te gebruiken om verveling te verdrijven met alle sluwheid en enthousiasme van menselijke gebruikers.

Blacker merkt op: “Deze wijdverbreide en blijvende – en blijkbaar pan-species – impliciete ontevredenheid met de consensusrealiteit die door dergelijke gevallen wordt aangegeven, is een blijvend mysterie dat modern onderzoek pas net begint te verkennen.” Vooral bij mensen is de normale realiteit niet bevredigend, wat vreemd lijkt: waarom zou een organisme, dat is geëvolueerd om in een bepaalde ecologische niche te passen, zichzelf willen terugtrekken uit nuchtere deelname aan die niche? Enerzijds zouden we kunnen suggereren dat ver verwijderd zijn van de ecologische niche waarin we geëvolueerd zijn om te leven – nu verblijvend in betonnen jungles – verantwoordelijk is voor deze drang om onze geest te veranderen. Onze directe omgeving is vreemd aan onze aard, wat ons ontevredenheid bezorgt, wat ons vervolgens motiveert om dit negatieve effect te compenseren door middel van drugservaringen.

Dit argument verklaart echter niet waarom psychoactief drugsgebruik – met name het gebruik van zogenaamde 'entheogenen' of 'plant teachers' – alledaags is in hechte menselijke gemeenschappen die in een natuurlijke omgeving leven. De behoefte om jezelf te verwijderen van de alledaagse consensusrealiteit is daarom een existentiële vraag. Er is iets in de menselijke conditie in het algemeen dat ons motiveert om te sleutelen aan onze geest door het (rituele en niet-rituele) gebruik van natuurlijk voorkomende drugs. Ik geloof dat we existentiële verklaringen kunnen verdelen in twee brede categorieën: pessimistische en optimistische varianten. Een mix van beide soorten verklaringen kan de meeste verklarende kracht hebben, maar de vraag waarom de realiteit voor ons ontoereikend is, "kan nooit volledig worden beantwoord", zoals Blacker suggereert.

Het pessimistische perspectief

In zijn essay uit 1933 'The Last Messiah' (dat ik heb samengevat en geanalyseerd hier), stelde de filosoof Peter Wessel Zapffe voor dat mensen verschillende copingmechanismen ontwikkelden om om te gaan met wat hij onze 'overvloed' aan bewustzijn of intellect noemde. Met andere woorden, we dachten dat we over-geëvolueerd: we zijn in wezen te bewust en intelligent geworden voor ons eigen bestwil. Bewustzijn van de zinloosheid van de wereld en de mate van lijden daarin drukt ons naar beneden. Door technieken als vermijding, het creëren van waarden of idealen, afleiding en creatieve projecten, zijn we in staat de inhoud van ons bewustzijn te beperken, waardoor we onszelf afsluiten van het confronteren van – wat Zapffe zag als – de tragische aard van de realiteit.

Misschien kan alle drugsgebruik gezien worden als een copingmechanisme – een manier om de angst en ontevredenheid die geassocieerd worden met de menselijke conditie te negeren, te verminderen of te transformeren. Niettemin merk ik in mijn analyse van Zapffe's essay op dat we niet alle drugs kunnen categoriseren als 'bewustzijnsbeperkend'. Psychedelica worden inderdaad vaak 'bewustzijnsverruimende' drugs genoemd. Hoewel ze soms gebruikt kunnen worden in een escapistisch gevoel, ze leiden vaak tot confrontaties met de werkelijkheid, inclusief de pijnlijkste aspecten ervan, zoals het wijdverbreide lijden van mensen en dieren, en de mogelijk gebrek aan inherente betekenis en doel in het universum.

Niettemin, het verwerpen van een Zappfiaanse visie op drugs (inclusief psychedelische drugs) sluit een algemenere pessimistische visie op bewustzijnsverandering via drugs niet uit. We blijven zitten met het existentiële probleem van (laten we het noemen) de ontoereikendheid van de normale realiteit. Zelfs als we de unieke effecten van psychedelica in ogenschouw nemen, kunnen we bewustzijnsverandering nog steeds zien als het oplossen van problemen die onder de ontoereikendheid van de normale realiteit vallen, waaronder verveling, existentiële nood, de asymmetrie tussen pijn en plezier en ontgoocheling. Laten we deze problemen op hun beurt onderzoeken en hoe drugs ze oplossen (of proberen op te lossen):

• Het probleem van verveling: de menselijke drang naar nieuwigheid is sterk en uniek in het dierenrijk. Sommige psychologen beschouwen nieuwigheid zelfs als een fundamentele menselijke psychologische behoefte. Hoewel we verveling in het dierenrijk kunnen zien – met name wanneer we niet-menselijke dieren opsluiten in dierentuinen – dit is een diep menselijk probleem. Wij lijken te worstelen met monotonie en herhaling op manieren waarop andere dieren dat niet doen, tekenen daarvan kunnen we zien in onze talloze vormen van afleiding, entertainment en nieuwigheidszoeken. Drugs (en psychedelica in het bijzonder) bieden een ontsnapping aan verveling door het creëren van nieuwe mentale ervaringen.
• Het probleem van existentiële nood: bepaalde feiten over de menselijke conditie kunnen ons in nood brengen, inclusief de klassieke symptomen van angst en depressie. Deze feiten omvatten wat Irvin Yalom de vier ultieme zorgen noemt: dood, vrijheid, isolatie en zinloosheid. Drugs kunnen ons helpen deze zorgen op te lossen, op hun beurt, als volgt: ons ervan overtuigen dat het leven na de dood doorgaat; het geeft ons het gevoel dat we zelf de realiteit waarin we leven kunnen kiezen; het creëert een gevoel van een diepere verbinding met anderen (aangezien we ons hier richten op een pessimistische kijk, kan dit kunstmatige en onechte banden inhouden, of een vals gevoel van telepathie); en het stimuleert het gevoel dat ultieme betekenis en doel bestaan.
  
• Het probleem van de asymmetrie van pijn en plezier: de filosoof David Benatar heeft wees op asymmetrieën tussen pijn en plezier bij het bepleiten van antinatalisme: het idee dat het immoreel is om te procreëren. Deze asymmetrieën omvatten het feit dat we geneigd zijn meer gewicht te geven aan pijn en plezier, dat wil zeggen, pijn wordt over het algemeen als intenser ervaren in hun slechtheid dan plezier intens is in hun goedheid. Om dit te illustreren, zegt Benatar dat de meeste mensen intuïtief de deal zouden afwijzen om gedurende een korte tijd gemarteld te worden om vervolgens beloond te worden met een ervaring van de beste genoegens gedurende een langere duur. Bovendien is chronische pijn normaal, maar er bestaat niet zoiets als chronisch plezier (hoewel chronisch tevredenheid (haalbaar is). Drugs helpen ons met deze asymmetrie om te gaan door ons intensere en langduriger genoegens te bieden.
  
• Het probleem van onttovering: laten we aannemen, omwille van het argument, dat physicalisme en naturalisme waar zijn – dat wil zeggen, er bestaan ​​geen bovennatuurlijke dimensies of entiteiten. Laten we verder veronderstellen dat de acceptatie van dit ware geloof een oorzaak van leed is, door de onttovering die het met zich meebrengt. Dit zou zijn omdat de realiteit ontzagwekkender, betekenisvoller en geruststellender is wanneer we veronderstellen dat er bovennatuurlijke dimensies en wezens bestaan, die helpen de koers van ons leven te informeren en te sturen. Psychedelica kunnen in het bijzonder de psychologische kosten van een materialistische kijk oplossen door het geloof in geesten, God, een Hogere Macht of buitenaardse rijken te bevorderen.

Nu ik enkele pessimistische interpretaties van de ontoereikendheid van de normale werkelijkheid heb besproken, kunnen we overgaan tot een optimistischer perspectief.

Het optimistische perspectief

Het gebruik van psychedelica kan al vóór de opkomst van anatomisch moderne mensen bestaan, en hun gebruik kan zelfs miljoenen jaren in onze evolutionaire geschiedenis adaptief zijn geweest. De antropologen José Manuel Rodríguez Arce en Michael Winkelman stellen in hun paper voor 'Psychedelica, socialiteit en menselijke evolutie' dat “de incidentele opname van psychedelica in het dieet van mensachtigen, en hun uiteindelijke toevoeging aan rituelen en instellingen van vroege mensen selectieve voordelen zou kunnen hebben opgeleverd.” (Dit is een meer academische versie van Terence McKenna’s 'Stone Ape Theorie'.) De auteurs vervolgen:

De evolutie van de mens vond plaats in een voortdurend veranderend, en soms snel veranderend, milieulandschap en bracht vooruitgang in een sociaal-cognitieve niche met zich mee, d.w.z. de ontwikkeling van een sociaal onderling afhankelijke levenswijze gebaseerd op redeneren, coöperatieve communicatie en sociaal leren. In deze context kunnen de effecten van psychedelica op het verbeteren van de socialiteit, verbeelding, welsprekendheid en suggestibiliteit de aanpassingsvermogen en fitheid hebben vergroot. We presenteren interdisciplinair bewijs voor een model van psychedelische instrumentalisatie gericht op vier onderling gerelateerde instrumentalisatiedoelen: beheer van psychische nood en behandeling van gezondheidsproblemen; verbeterde sociale interactie en interpersoonlijke relaties; facilitering van collectieve rituelen en religieuze activiteiten; en verbeterde groepsbesluitvorming... integratie van psilocybine in oud dieet, gemeenschappelijke praktijk en protoreligieuze activiteit kan de reactie van de mens op de sociaal-cognitieve niche hebben verbeterd, terwijl het ook heeft geholpen bij de creatie ervan. In het bijzonder kunnen de interpersoonlijke en prosociale effecten van psilocybine de uitbreiding van sociale bindingsmechanismen zoals lachen, muziek, verhalen vertellen en religie hebben bemiddeld, waardoor er een systematische vertekening is ontstaan ​​in de selectieve omgeving die selectie voor prosocialiteit in onze afstammingslijn bevoordeelde.

Met dit evolutionaire verslag in gedachten, zou je kunnen stellen dat drugsgebruik (opnieuw, psychedelisch gebruik in het bijzonder) een onderdeel is van de menselijke natuur, maar op een manier die verschillende belangrijke voordelen biedt. Daarom hoeven we psychoactief drugsgebruik niet in negatieve termen te zien (bijvoorbeeld als een vorm van ongezond escapisme). In plaats daarvan kunnen we bewustzijnsverandering zien als het helpen oplossen van bepaalde problemen op een gezonde manier, wat op zijn beurt leidt tot diverse voordelen, waaronder groepsbinding en de uitbreiding en verbetering van vervullende activiteiten zoals komedie, lachen, kunst, muziek, seks en verhalen vertellen.

In een soortgelijke evolutionaire geest verdedigt de schrijver Mark Vernon de trance-hypothese van de oorsprong van religie in een artikel voor eeuwigheidDit is een alternatief en, zo betoogt Vernon, een superieure hypothese, ten opzichte van de vals agentschap en Grote Goden hypothesen. De laatste beweren respectievelijk dat religie ontstond uit de veronderstelde neiging van mensen om overmatig agentschap toe te schrijven aan natuurlijke fenomenen of dat het ontstond uit de uitvinding van machtige goden die toezicht konden houden op menselijke acties, deze konden straffen en belonen, waardoor mensen grote samenlevingen konden opbouwen zonder partijdig en versplinterd te worden. Als we de verdiensten van elke hypothese even terzijde schuiven (ze verdienen een uitgebreidere analyse), luidt de trancehypothese – naar voren gebracht door de evolutionair psycholoog Robin Dunbar – als volgt:

Dunbar gelooft dat archaïsche mensen een paar honderdduizend jaar geleden een stap zetten die dit vermogen [om verwondering te ervaren] vergrootte. Ze begonnen doelbewust muziek te maken, te dansen en te zingen. Toen de gesynchroniseerde en collectieve aard van deze praktijken intens genoeg werd, kwamen individuen waarschijnlijk in trancetoestanden terecht waarin ze niet alleen deze-wereldse pracht ervoeren, maar ook buitenaardse intriges. Ze ontmoetten voorouders, geesten en fantastische beesten, nu bekend als therianthropes. Deze meeslepende reizen waren buitengewoon meeslepend. Wat je religiositeit zou kunnen noemen, was geboren. Het bleef hangen, deels omdat het ook hielp om spanningen te verlichten en groepen te binden, via de endorfine-pieken die in trancetoestanden werden geproduceerd. Met andere woorden, veranderde toestanden bleken evolutionair voordelig: het ontwaakte menselijke verlangen naar extase leidde tegelijkertijd tot een sociale revolutie, omdat het betekende dat sociale groepen veel groter konden worden via de gedeelde intensiteit van verhoogde ervaringen.

De oermens ontdekte dus technieken van extase, en zoals Winkelman ook suggereert, zijn deze veranderde toestanden adaptief en leveren ze sociale voordelen op die we eerder niet hadden gerealiseerd. Een optimistische interpretatie van de impuls om drugs te gebruiken is dus dat ze – tenminste wanneer ze gezond worden gebruikt, niet destructief – zowel diepere verbindingen als een groter aantal verbindingen bevorderen. Ik denk ook dat we optimistische tegenargumenten en tegenvoorbeelden kunnen bieden voor de lijst met pessimistische conclusies hierboven:

• Het probleem van verveling:zolang drugsgebruik, aangestuurd door nieuwigheid, niet verandert in een schadelijke drug/nieuwigheidszoektocht, kunnen de nieuwe toestanden die door drugs worden bereikt, worden gezien als een manier om onze behoeften als neofiele (nieuwigheidsminnende) soort te bevredigen.
  
• Het probleem van existentiële nood: psychedelica kunnen ons helpen om existentiële stress op een gezonde manier te overwinnen (dus niet door de realiteit te vermijden, maar door deze te confronteren, met een andere houding). Dit kan ook mogelijk zijn met een niet-bovennatuurlijk raamwerk in gedachten.
  
• Het probleem van de asymmetrie van pijn en plezier: nogmaals, zolang drugsgebruik niet verandert in drugsverslaving (het voortzetten van een drugsgewoonte ondanks negatieve gevolgen), kan het nastreven van intensere en langer durende positieve gemoedstoestanden worden gezien als een gezonde manier om het mentale welzijn te verbeteren. Bovendien, als psychedelica worden gezien als het bieden van gemoedstoestanden die niet kunnen worden gereduceerd tot louter genot – zoals betekenis, doel, ontzag, verbondenheid, inzicht en creativiteit – dan kunnen deze voordelen worden gezien als manieren om de pijn in het leven draaglijker en betekenisvoller te maken.
• Het probleem van onttovering: het optimistische tegendeel van de pessimistische kijk op dit probleem kan verschillende vormen aannemen. Ten eerste is er het idee dat betovering – inclusief sterke gevoelens van betovering – kan plaatsvinden zonder de aanname van bovennatuurlijke overtuigingen. Ten tweede is het mogelijk dat betovering met bovennatuurlijke labels (bijv. 'geest', 'God', 'ziel') om pragmatische redenen kan worden aangenomen, zonder de aanname van echte bovennatuurlijke overtuigingen. Ten derde kunnen ware of diepere niveaus van betovering ontstaan ​​door het hebben van bovennatuurlijke overtuigingen, en als psychedelica tot het laatste leiden, is dit niet problematisch omdat deze overtuigingen waarachtig zijn.

We kunnen ook een optimistischer perspectief bieden op alcoholgebruik (ondanks de vele fysieke en psychologische schade die het kan veroorzaken). De filosoof Edward Slingerland bepleit deze contra-intuïtieve gedachtegang in zijn boek Dronken: Hoe we dronken, dansend en struikelend onze weg naar de beschaving vonden.

Op basis van bewijs uit verschillende disciplines – archeologie, geschiedenis, cognitieve neurowetenschappen, psychofarmacologie, sociale psychologie, literatuur en genetica – betoogt Slingerland dat door alcohol veroorzaakte intoxicatie heeft geholpen bij het oplossen van een aantal menselijke uitdagingen: het verlichten van stress, het opbouwen van vertrouwen en het in staat stellen van een soort met een tribale mentaliteit om samen te werken met vreemden. Hij beweert dat onze behoefte om dronken te worden, en de individuele en sociale voordelen die dronkenschap biedt, hebben geleid tot de creatie van de eerste grootschalige samenlevingen. Zo heeft intoxicatie geholpen de beschaving zelf te smeden. Dit past bij de verhalen die Winkelman en Vernon bieden, en het uitdagingen het idee dat we alcohol gewoon moeten afdoen als een volkomen schadelijke drug.

Een gemengd vooruitzicht

Gezien alle punten die we tot nu toe hebben bekeken, is het ook mogelijk om een ​​gemengd (maar niet-tegenstrijdig) perspectief te bieden op drugsgebruik, zoals het betrekking heeft op de menselijke conditie. Zoals de neuroloog Oliver Sacks schrijft in zijn boek hallucinaties,

Voor mensen is het niet voldoende om van dag tot dag te leven. We moeten transcenderen, ons verplaatsen en ontsnappen. We hebben behoefte aan betekenis, begrip en verklaring. We moeten de algemene patronen in ons leven zien.

Al deze impulsen bestaan ​​in ons, en medicijnen kunnen ze allemaal bevredigen (hoewel sommige medicijnen dit effectiever en veiliger doen dan andere).

Om psychedelische terminologie te gebruiken, de 'set en setting' zijn belangrijk om te bepalen of een pessimistisch of optimistisch perspectief meer opgaat in de context van drugsgebruik. De 'set' (bijv. de intentie, reden en verwachting van de gebruiker) en de 'setting' (bijv. de mensen met wie men de ervaring heeft, en de rituele en culturele elementen die erbij betrokken zijn) helpen de uitkomst, voordelen en risico's van de ervaring vorm te geven. Het type drug, de dosis, indien gebruikt in combinatie met een andere drug, en de kwaliteit van de ervaring van het individu zijn ook allemaal relevante factoren.

In essentie kunnen we bewustzijnsverandering door drugs echter veilig beschouwen als een integraal onderdeel van de menselijke conditie. We hebben een lange geschiedenis van psychoactief drugsgebruik en dit gedragspatroon verdwijnt niet. Maar vooruitkijkend kunnen we de verbanden tussen drugs en existentialisme verder onderzoeken – door te overwegen hoe veranderde toestanden op zinvolle manieren samenkomen met onze meest fundamentele zorgen in het leven.

Sam Woolf | Communityblogger bij Chemical Collective | www.samwolfe.com

Sam is een van onze communitybloggers hier bij Chemical Collective. Als je geïnteresseerd bent om lid te worden van ons blogteam en betaald te worden om te schrijven over onderwerpen waar je gepassioneerd over bent, neem dan contact op met David via e-mail op blog@chemical-collective.com